Sosyal
güvenlik anlaşması olmayan bir ülkeye çalıştırılmak üzere götürülen Türk
işçileri 5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca kısa vadeli
sigorta kolları ile genel sağlık sigortası kapsamında ülkemizden sigortalı
olmaktadırlar. Uzun vadeli sigorta kolu olan malullük yaşlılık ve ölüm
sigortası bakımından yurt dışında çalışırken 4/a kapsamında sayılmak üzere
isteğe bağlı sigortalı olabilecekleri gibi ülkeye döndükten sonra bu süreyi
borçlanma imkânına da sahiptirler.
Emekli
aylığı bağlandıktan sonra yurt dışına çalışmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında
da tabi oldukları sigorta kolları bakımından emekli aylığı almalarına ve sağlık
yardımına müstahak olmalarına rağmen kısa vadeli sigorta kolları ile genel
sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır. Diğer bir deyişle, aktif sigortalı
olanlar ile pasif sigortalı olanlar bakımından tabi tutuldukları sigorta
kolları açısından bir farklılık bulunmamaktadır.
Söz konusu husus
2013/11 sayılı Sigortalılık İşlemleri genelgesinde ‘’ Yaşlılık aylığı almakta
iken Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen
işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk
işçilerin almakta oldukları aylıkları
kesilmeyecek, ancak, Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi
gereğince 1/10/2008 tarihinden itibaren yurt dışında çalıştıkları sürede bunlar
için işverenleri tarafından Kurumumuza kısa
vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primi ödenecektir’’
şeklinde açıklanmıştır.
Bu
kişiler yukarıda da belirtildiği gibi kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları
kişiler bakımından sağlık yardımı almaya müstahak olduklarından tabi
tutuldukları genel sağlık sigortasının karşıladığı herhangi bir risk
bulunmamaktadır.
Buna
karşın emekli olduktan sonra çalışmaları nedeniyle iş kazası ve meslek
hastalığına uğrama, tutulma riski bulunduğundan kısa vadeli sigorta koluna tabi
olmaları gerekmektedir.
Oysaki
yurt içinde çalışan aktif sigortalılar ile emekli aylığı bağlandıktan sonra
tekrar çalışanlar bakımından farklı statüler uygulanmakta olup emekli aylığı
bağlandıktan sonra yeniden çalışmaya başlayan sigortalılar için iki seçenek
bulunmaktadır. Aylıklarını kestirip tüm sigorta kollarına ya da aylıklarını
almaya devam ederken sosyal güvenlik destek primine ve kısa vadeli sigorta
kollarına tabi olmaktadırlar.
Dolayısıyla
yurt dışında çalıştırılan Türk işçilerinden emekli aylığı alanlar için ya
ülkemizdeki uygulamanın aynısının yapılması, yani sosyal güvenlik destek primi
ile kısa vadeli sigorta kollarının uygulanması veya yapılacak olan düzenleme
ile sadece kısa vadeli sigorta kollarının uygulanması gerekmektedir.