ÜYE GİRİSİ
TEKLİF AL
BİZİMLE ÇALIŞMAK
İSTER MİSİNİZ?
YENİ
TANITIM
BROŞÜRÜMÜZ
Okunma Sayısı: 250714.05.2013Yazar:Cemali ÖZKAN
Bireysel Emeklilikle Ilgili Vergilemede Son Durum

I- GİRİŞ

Bireysel emeklilik uygulaması, 28.03.2001 tarihinde kabul edilen 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile yürürlüğe konulmuştur.

Bu makalede, 29.06.2012 tarihli ve 28338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 13.06.2012 tarihli ve 6327 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişikliklerden sonra, bireysel emeklilik sistemine ilişkin ödenen katkı payı ve primlerin vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması ve elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi konuları açıklanacaktır.

II- KONUYA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER VE UYGULAMASI

A- MENKUL SERMAYE İRADI TANIMI YÖNÜNDEN

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 75. maddesine 6327 sayılı Kanun ile eklenen 16 numaralı bent hükmü ile 28.03.2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil, bireysel emeklilik sisteminden;

a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara,

b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara,

c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara,

yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarlarının menkul sermaye iradı olduğu hükme bağlanmıştır.

Ayrıca eklenen bir fıkra ile de bu irat tutarının; hak kazanılan Devlet katkısı ve getirileri dahil ödemeye konu toplam birikim tutarından, (varsa ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen katkı payları ve Devlet katkısının hak edilen kısmı indirilerek bulunacağı belirlenmiştir.

Böylece, daha önce katılımcıların ödedikleri katkı payları menkul sermaye iradı kapsamından çıkarılmış ve anaparanın vergilendirilmesi uygulamasına son verilmiştir.

Bundan sonra bireysel emeklilik uygulamasında sadece katkı paylarının getirileri vergilendirilecektir. Vergileme, ödeme sırasında kesinti yoluyla olacaktır.

B- MENKUL SERMAYE İRADI İSTİSNASI YÖNÜNDEN

Gelir Vergisi Kanunu’nun menkul sermaye iratlarında istisna uygulaması ile ilgili 22. maddesinin,

“Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 25'i, Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenler ile vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 10'u ve tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden müstesnadır.

İstisna edilen tutar üzerinden 94 üncü maddenin birinci fıkrasının (15) numaralı bendine göre tevkifat yapılmaz.”

şekline olan 1 numaralı bendi,

“Tek primli yıllık gelir sigortalarından yapılan ödemelerin tamamı gelir vergisinden müstesnadır.”

şeklinde değiştirilmiştir.

Bu değişiklikle, bireysel emeklilik sistemi çerçevesinde hak sahiplerine yapılan ödemelerin tamamı istisna kapsamından çıkartılmıştır.

Ancak, yukarıda da açıklandığı üzere, Gelir Vergisi Kanunu’nun menkul sermaye iradının tanımına ilişkin 75. maddesine eklenen 16 numaralı bent ile katılımcılarca ödenen katkı payları menkul sermaye iradı sayılmamış ve sadece getirilerin vergilendirilmesi sağlanmıştır

C- BUGÜNE KADAR ÖDENEN ANAPARA TUTARLARI ÜZERİNDEN YAPILAN KESİNTİLERİN KATILIMCILARA RED VE İADESİ İŞLEMLERİ

Anılan Kanunun 29.08.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan geçici 1 inci maddesinde;

“(1) 7/10/2001 tarihinden sonra akdedilmiş bireysel emeklilik ve şahıs sigorta poliçeleri ile ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler üzerinden tevkif edilerek ödenen vergilerin, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesine bu Kanunla eklenen dördüncü fıkra hükmüne göre belirlenen menkul sermaye iradı üzerinden bu Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlükte olan orana göre hesaplanan tutarı aşan kısmı, bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi dairelerine başvurulması ve dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi şartıyla, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltmeye ilişkin hükümleri uyarınca red ve iade edilir. Bu kapsamda açılan davalardan vazgeçilmesi durumunda, idarece de açılmış davalar sürdürülmez, taraflarca herhangi bir masraf ve vekalet ücreti talep edilemez.

(2) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."

hükmüne yer verilmiştir. Bu hüküm, 29.08.2012 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.

Maliye Bakanlığı bu yetkiyi 04.07.2012 tarih ve GVK-83/2012-5/Bireysel Emeklilik Sistemi-3 Seri No.lu Sirküler le kullanmıştır.

Bu Sirkülerde yer alan açıklamalara göre, 07.10.2001 tarihinden sonra akdedilmiş bireysel emeklilik ve şahıs sigorta poliçeleriyle ilgili olarak anılan geçici maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan anapara tutarları dahil ödemeler üzerinden tevkif edilerek ilgili vergi dairesine ödenen vergilerden irat tutarına isabet eden tutarı aşan kısım, hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine müracaat edilmesi halinde 29.08.2012 tarihinden itibaren red ve iade edilebilecektir.

Bu iadenin yapılabilmesi için;

Ø Hak sahiplerince tevkifatın yatırıldığı vergi dairesine başvuruda bulunulması,

Ø Başvurunun 29.08.2013 tarihinden önce yapılması,

Ø Tevkifat uygulaması nedeniyle dava açılmaması veya açılmış olan davalardan vazgeçilmesi,

gerekmektedir.

Bu nedenle, hak sahipleri tarafından davanın görüldüğü yargı merciine göre,

· Vergi Mahkemesi nezdinde görülmekte olan davalar için ilgili Vergi Mahkemesine,

· Bölge İdare Mahkemesi nezdinde itiraz yoluna gidilmiş olan davalar için ilgili Bölge İdare Mahkemesi Başkanlığına,

· Danıştay nezdinde temyiz edilmiş olan davalar için Danıştay Başkanlığına,

sürmekte olan davaya ilişkin bilgileri ihtiva eden bir feragat dilekçesiyle başvurularak, söz konusu davadan feragat edilmesi ve feragat edildiğini gösterir şerhli dilekçe örneğinin veya bu belge temin edilemediği takdirde mahkemenin feragat nedeniyle davanın reddine dair vereceği karar örneğinin red ve iade talebiyle birlikte ilgili vergi dairesine ibraz edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, red ve iade başvurularında ilgili sigorta/emeklilik şirketi tarafından düzenlenen hayat sigortası/bireysel emeklilik poliçesinin bir örneği ile düzenlenmiş olan poliçenin başlangıç ve bitiş tarihleri ile yapılan kesintileri gösteren belgelerin bir örneğinin de ibraz edilmesi gerekmektedir. İlgili vergi dairesine daha önceki tarihlerde yaptıkları başvurularda söz konusu belgeleri teslim etmiş olan mükelleflerin tekrar belge ibraz etmelerine gerek bulunmamaktadır.



Hak sahiplerince bu kapsamda açılan davalardan vazgeçilmesi durumunda, idarece de açılmış davalar sürdürülmeyecek ve taraflarca herhangi bir masraf ve vekalet ücreti talep edilmeyecektir.

Hak sahiplerince yapılan red ve iade talepleri, başvuruda eksiklik bulunmaması koşuluyla, Vergi Usul Kanununun düzeltme zamanaşımı hükümleri dikkate alınarak yerine getirilecektir. Hak sahiplerince daha önceki bir tarihte ilgili vergi dairesine düzeltme başvurusunda bulunulmuş olması halinde, düzeltme zamanaşımı hükümlerinin uygulanmasında bu başvuru tarihi dikkate alınacaktır.

Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesine 6327 sayılı Kanunla eklenen fıkra hükmü gereği red ve iade işlemlerine esas irat tutarı; bireysel emeklilik sistemi kapsamında yapılan ödemelerde ise ödemeye konu toplam birikim tutarından, (varsa ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen katkı payları indirilerek hesaplanacaktır.

Sirkülerde yer alan açıklamalara göre, hesaplanan irat tutarına isabet eden vergi;

§ On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler için %15,

§ On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler için %10,

İLETİŞİM Ankara Merkez : Mithatpaşa Cad. No:16/21 Çankaya / Ankara +90 (312) 431 43 65 ankara@bariserdem.com
İstanbul Şube : Atatürk Mah. Ertuğrul Gazi Sk. Metropol İstanbul A Blok Bina No: 2E No: 604 Ataşehir / İstanbul +90 (216) 6881417 info@bariserdem.com
Copyright © 2016 BARIŞ ERDEM Danışmanlık web tasarım studyocrea